LED-verlichting staat bekend om de lange levensduur, maar ook LED-lampen gaan uiteindelijk een keer kapot. Wanneer dat gebeurt, is het belangrijk om ze op de juiste manier te recyclen. Maar hoe werkt LED-recycling precies, en welke onderdelen worden hergebruikt? In deze blog leggen we stap voor stap uit hoe je LED-verlichting verantwoord kunt inleveren, waar je op moet letten en uit welke materialen LED-verlichting eigenlijk bestaat. Ook bekijken we welke componenten het vaakst defect raken en waarom. Zo weet je precies wat er met jouw oude LED-verlichting gebeurt en hoe je duurzaam kunt omgaan met verlichting.
Waar zijn LED lampen van gemaakt?
LED-verlichting bestaat uit meerdere hoogwaardige componenten die samen zorgen voor energiezuinig, duurzaam en krachtig licht. De kwaliteit van deze onderdelen bepaalt uiteindelijk de levensduur, lichtopbrengst en betrouwbaarheid van de lamp. Hieronder vind je de belangrijkste onderdelen waaruit LED-verlichting is opgebouwd.
LED-chips – de echte lichtbronnen
Het hart van elke LED-lamp is de LED-chip. Deze kleine halfgeleiders zetten elektrische energie om in licht. Het type chip bepaalt de kleurtemperatuur, lichtsterkte en zelfs de kleurweergave (CRI). Hoe beter de LED-chip, hoe natuurlijker en levendiger het licht. In een aparte blog leggen we uitgebreid uit hoe CRI-waarden werken.
Printplaat (PCB): het platform van de techniek
De printplaat draagt de LED-chips en zorgt voor de distributie van elektrische stroom. Een hoogwaardige PCB helpt warmte efficiënt af te voeren en verlengt zo de levensduur van de lamp. De LED-chips worden machinaal op de printplaat gesoldeerd in professionele productielijnen.
Koelsysteem: essentieel voor warmteafvoer
LED’s produceren weinig warmte, maar die moet wél goed afgevoerd worden. Koellichamen, koelvinnen of speciale warmtegeleidende materialen voorkomen oververhitting. Een doeltreffend koelsysteem zorgt ervoor dat de LED-lamp langer meegaat én zijn lichtsterkte behoudt. Goedkopere lampen degraderen sneller in lichtopbrengst.
Behuizing: bescherming en uitstraling
De behuizing beschermt de interne onderdelen en bepaalt mede de uitstraling van de lamp. Afhankelijk van de toepassing wordt gekozen voor aluminium, kunststof of een combinatie van beide. Een stevige behuizing beschermt tegen stof, vocht en mechanische schade.
Driver: het brein van de verlichting
De driver regelt de stroomtoevoer naar de LED-chips. Deze zorgt voor een stabiele, constante stroom, wat cruciaal is voor de levensduur en prestaties van de lamp. Een kwalitatieve driver voorkomt flikkeren en verhoogt de energie-efficiëntie.
Waardoor gaat LED-verlichting stuk?
Hoewel LED-lampen bekend staan om hun lange levensduur, kunnen ze, net als elke andere lichtbron, uiteindelijk defect raken. Dit heeft meestal te maken met specifieke componenten of omstandigheden. Hieronder vind je de meest voorkomende oorzaken.
1. Defecte LED-driver – de motor achter de lichtbron
De LED-driver regelt de stroomtoevoer naar de LED-chips. Wanneer deze driver defect raakt, functioneert de lamp niet meer goed. Oorzaken kunnen zijn: overbelasting, hoge inschakelstromen, spanningspieken of simpelweg een fabricagefout. Een kapotte driver leidt vaak tot flikkeren, verminderde lichtopbrengst of volledige uitval van de lamp.
2. Oververhitting van de LED’s
Ondanks dat LED’s efficiënt omgaan met warmte, blijft hitte een belangrijke factor in hun levensduur. Bij onvoldoende warmteafvoer kunnen LED-chips sneller degraderen, kleurverschuivingen vertonen of gaan flikkeren. Slechte ventilatie of een zwak koelsysteem verergert dit probleem.
Tip: gebruik LED-strips altijd in een aluminium profiel voor optimale warmteafvoer en een langere levensduur.
3. Slechte of goedkope behuizing
De behuizing speelt een grotere rol dan veel mensen denken. Een LED-lamp met een plastic behuizing voert warmte veel minder goed af dan een lamp met een aluminium behuizing. Hierdoor worden alle interne componenten warmer dan wenselijk, wat de levensduur aanzienlijk verkort. Aluminium biedt altijd een betere thermische geleiding.
4. Degradatie van de LED-chips
LED’s verliezen na verloop van tijd geleidelijk hun helderheid. Dit natuurlijke proces wordt versneld door hoge temperaturen, slechte koeling, spanningspieken en langdurige belasting. Zelfs hoogwaardige LED’s zullen uiteindelijk degraderen, al gebeurt dit bij goedkope verlichting veel sneller.
5. Elektrische problemen en spanningsschommelingen
Schommelingen in het lichtnet kunnen ernstige schade aan LED-verlichting veroorzaken. LED’s zijn ontworpen voor een bepaald spanningsbereik. Wordt dit overschreden, dan kan dit leiden tot defecte drivers, knipperend licht of zelfs doorgebrande componenten.
Opvallend: spanningspieken komen steeds vaker voor door zonnepanelen in woonwijken. LED’s reageren hier extra gevoelig op omdat ze al bij een minimale stroom verandering ontsteken.
Op zoek naar nieuwe LED verlichting?
Waar kan ik een LED lamp inleveren voor recycling?
In Nederland is Wecycle dé organisatie die verantwoordelijk is voor het inzamelen en recyclen van elektronisch afval, waaronder LED-lampen. Gelukkig zijn er veel toegankelijke plaatsen waar je jouw oude LED-verlichting veilig kunt inleveren. Hieronder vind je de belangrijkste opties.
1. Supermarkten en elektronicawinkels
Veel grote supermarktketens en elektronicawinkels hebben speciale inzamelbakken voor klein elektronisch afval. Je vindt deze vaak bij de entree. Hier kun je eenvoudig kapotte LED-lampen deponeren.
2. Gemeentelijke afvalinzamelpunten
Milieustraten en gemeentelijke afvalpunten accepteren vrijwel altijd LED-verlichting en andere kleine elektronische apparaten. Dit is een veilige en betrouwbare manier van afvoeren.
3. Specifieke inzamelpunten in de gemeente
Sommige gemeenten plaatsen aparte bakken voor elektronisch afval op centrale locaties, zoals parkeerplaatsen of wijkcentra. Deze zijn bedoeld voor kleine apparaten zoals LED-lampen.
4. Wecycle-inzamelpunten
Wecycle beheert een groot netwerk van inzamelpunten door heel Nederland. Via hun website kun je eenvoudig het dichtstbijzijnde punt vinden. Veel winkels en bedrijven doen mee aan dit netwerk.
5. Online winkels met retourprogramma’s
Bij sommige webshops kun je oude LED-lampen gratis retourneren wanneer je nieuwe verlichting bestelt. Zo wordt recyclen nóg makkelijker gemaakt.
Kortom
LED-verlichting is duurzaam, energiezuinig en gaat lang mee, maar uiteindelijk komt ook een LED-lamp aan het einde van zijn levensduur. Door deze op de juiste manier in te leveren bij een erkend inzamelpunt, draag je bij aan een circulair proces waarin waardevolle materialen opnieuw worden gebruikt. Dankzij organisaties zoals Wecycle worden oude LED-lampen zorgvuldig gedemonteerd en verwerkt tot nieuwe grondstoffen. Zo verklein je je ecologische voetafdruk en help je mee aan een schonere toekomst.
Wil je meer leren over duurzaam omgaan met verlichting? Lees dan vooral verder in onze andere blogs voor extra tips en inzichten.
